VIDOVDAN

Gost

Srpska pravoslavna crkva obilježiće danas Vidovdan, praznik posvećen Svetom velikomučeniku knezu Lazaru i svim srpskim mučenicima poginulim u bici na Kosovu 1389.godine.

Uz krsnu slavu, fenomen boja na Kosovu predstavlja drugu specifičnost srpskog pravoslavlja, gdje je tragedija te bitke, koja je označila početak kraja srpske srednjovjekovne države, izdignuta iznad istorijske realnosti i pretvorena u nacionalni mit svenarodnog iskupljenja.

Nadirućoj turskoj vojsci na čelu sa sultanom Muratom, na području između rijeka Sitnice i Laba, suprostavila se mnogo manja srpska vojska predvođena knezom Lazarom Hrebljanovićem.

Pojedinosti o cijelom toku bitke, koja se zbila na Vidovdan, u utorak, 15. juna po starom kalendaru, nisu do kraja poznate.

Dnevnik moskovskog mitropolita Pimena, koji u opisu putovanja u Carigrad navodi nerede u Turskoj nakon kosovskog boja, i francuski redovnici koji u spisima navode cjelodnevnu zvonjavu katedrale Notr Dam povodom pobjede hrišćanske vojske nad nehrišćanskom silom, govore u prilog pobjedi Srba.

U boju na Kosovu izginuli su knez Lazar, kojeg narod u predanju naziva carem, i sultan Murat.

Pretpostavke su da je ta bitka do kraja oslabila tadašnju Srbiju, već prethodno iznurenu međusobnim višegodišnjim unutrašnjim sukobima plemstva, koja će nakon sedamdeset godina od kosovskog boja, potpuno potpasti pod tursko carstvo.

Podudarnost kosovskog i hrišćanskog mita su očigledne - knez Lazar između zemaljskog i nebeskog carstva bira ovo drugo, kneževa večera uoči bitke je kao posljednja Hristova večera, Miloš Obilić je proizveden u svetog Petra koji brani Hrista u Getsimanskom vrtu, a Vuk Branković je proizveden u izdajnika Judu, Kosovka djevojka je novozavjetna žena mironosnica...

Nakon bitke, tijelo kneza Lazara je sahranjeno u njegovoj zadužbini, manastiru Ravanici, da bi u seobi Srba pod patrijarhom Arsenijem Čarnojevićem bilo preneseno na Frušku Goru, u manastir Vrdnik.

Lazareva žena, kneginja Milica, poslije muževe pogibije se zamonašuje i uzima ime Jefimija, a po predanju, zajedno sa ženama izginulih srpskih vojnika na Kosovu, osnovala je manastir Ljubostinju.

Na mjestu bitke, kao endemska vrsta, postoji crveni kosovski božur, a po narodnom vjerovanju, u ponoć, uoči Vidovdana, rijeke postanu crvene i poteku uzvodno.

U crkvama se na Vidovdan, uz liturgije, služi parastos i pomen svim Srbima poginulim u otadžbinskim ratovima "od Kosova naovamo".

U crkvenom kalendaru za 28. jun /novi/ ili 15. jun /stari kalendar/ ne postoji svetac sa imenom sveti Vid, već je taj dan posvećen starozavjetnom proroku Amosu.

Jedno od tumačenja imena praznika Vidovdan se bazira na staroslovenskom, predhrišćanskom vjerovanju.

Po tom tumačenju, Sloveni u vremenu mnogobožstva su proslavljali svoje vrhovno božanstvo Svevida, boga koji sve vidi, odnosno boga koji sve zna, ako se uzme u obzir teza da riječ vid vodi porijeklo iz sanskrtske riječi vede, što znači znanje.

To božanstvo, prema drvenoj statui iz devetog vijeka, koja se danas čuva u muzeju u Krakovu, predstavljeno je sa četiri glave okrenute na četiri strane svijeta i koje čine jednu cjelinu, a njegovi simboli su bili koplje i orao.

Svetkovine u čast Svevida su padale u vrijeme ljetnog solsticija, u vremenu između sjetve jarih i žetve ozimih žitarica.

Njegova svetost patrijarh srpski Pavle Vidovdan će provesti sa narodom Kosova i Metohije i služiće Svetu arhijerejsku liturgiju u manastiru Gračanica.

Liturgiju će na 619. godišnjicu Kosovskog boja sasluživati, u porti manastira Gračanica, episkop raško-prizrenski Artemije, vikarni episkop lipljanski Teodosije, sveštenstvo i monaštvo.

Patrijarh Pavle će potom na Gazimestanu služiti parastos kosovskim junacima i svetim velikomučenicima izginulim 1389. godine kojih se Srpska pravoslavna crkva i pravoslavni srpski narod sjeća na ovaj praznik.

Number of posts : 4287 Peпyтaциja : 2 Registration date : 31.01.2008

Hvala Baraba za sve ove informacije!
Vidovdan je definitivno najsimbolicniji dan kod Srba, a istorija se ponavlja, samo u vremenu prilagodjenom izdanju!