Откопана црква код Билеће

Vrijedno nalazište u Vranjoj Dubravi
Pored Bileće otkopana crkva iz srednjeg vijeka
IZVOR:
Moja Hercegovina
AUTOR:
Jelena Denda
FOTO:
Moja Hercegovina

BILEĆA – Na listu brojnih srednjevjekovnih tekovina na području Bileće prije dva mjeseca upisana je još jedna veoma značajna – pravoslavna crkva u selu Baljci, u zaseoku Vranja Dubrava. Ove nedelje, na dan Svetog Pantelejmona, nju je, uz prisustvo vjernog naroda, osveštao bilećki paroh Nebojša Kolović.


Crkva je pronađena nedaleko od pravoslavnog groblja, a njeno otkopavanje počelo je 4. jula ove godine samoinicijativom lokalnog stanovništva, a uz blagoslov pravoslavnog sveštenstva.

Traganje za ovom malom crkvom inicirano je predanjem da ona leži na ovom lokalitetu. Otkopavanjem su otkriveni njeni temelji sa polukružnom apsidom, a okolo nje su nađeni srednjovjekovni spomenici stećci.



Nakon prvih istraživanja, po mišljenju istoričara medieviste prof. dr Radmila Pekića, arheologa mr Čedomira Popovića – Zena i arhitekte Miloša Bošnajka, crkva datira iz srednjovjekovnog perioda.

Prema njihovim riječima, u naosu crkve nalazi se nadvratnik. Dobro je očuvana i ploča za proskomidij. U podu crkve nalaze se uklesani koncentrični krugovi. Okolo crkve pronađeno je nekoliko natpisa o čijem sadržaju će, kažu, obavijestiti naučnu javnost kada istraživanja budu završena.





Prof. dr Radmilo Pekić ističe da će i ove nalaze uvrstiti u svoju knjigu koja će uskoro izaći iz štampe pod nazivom „Bileća u Srednjem vijeku“.

Inače, lokalitet Vranja Dubrava od ranije je poznat u istorijskoj literaturi. U spomenutom pravoslavnom groblju još potkraj XIX vijeka pronađena su dva srednjovjekovna natpisa na stećcima o kojima su pisali znameniti LJ. Stojanović, Ć. Truhelka, M. Vego i drugi.

Područje Bileće bogato je vrijednim nalazištima. Tako se nedaleko od Vranje Dubrave nalazi srednjovjekovna nekropola Bunčići koja je nominovana na UNESKO-vu listu, a značajna je po brojnim stećcima i natpisima na kojima se pominje i kaluđer Gligorije. Takođe, u neposrednoj blizini nalazi se i poznata Predojevića crkva i nekropola stećaka.


Ostaci Predojevića crkve

Ovakva nalazišta samo su jedan od pokazatelja kojeg su vjerskog opredeljenja bili stanovnici srednjovjekovne Bileće, što je jedan od značajnih dokaza o dugom trajanju pravoslavlja na ovim područjima. Ipak, za njihovo sveobuhvatno istraživanje neophodan je timski rad pod okriljem istorijskog instituta koji Hercegovini, nažalost, nedostaje.Откопана црква код Билеће